3 νεκροί, μια αγνοούμενη και βιβλικές καταστροφές από το πέρασμα του Ιανού στην Ελλάδα

Τρεις νεκροί, μία αγνοούμενη, περιοχές αποκλεισμένες, καταστροφές σε δημόσιες δομές και ιδιωτική περιουσία, χιλιάδες στρέμματα με καλλιέργειες άχρηστες. Η περιοχή της Θεσσαλίας θρηνεί τις ανθρώπινες ψυχές που χάθηκαν από τη θεομηνία και οι κάτοικοι προσπαθούν να κλείσουν τις πληγές που άνοιξε με το φονικό του πέρασμα ο μεσογειακός κυκλώνας Ιανός.

Οι τόνοι λάσπης που έχουν καλύψει τα πάντα σε μεγάλες εκτάσεις, τα σπίτια που έχουν καταρρεύσει ή υποστεί τεράστιες ζημιές από τους χειμάρρους, οι κατολισθήσεις και οι πλημμύρες που έχουν αποκόψει ολόκληρα χωριά από την υπόλοιπη Ελλάδα, είναι εκεί και περιμένουν τα έργα αποκατάστασης, διατηρώντας ωστόσο νωπές τις εφιαλτικές στιγμές που έζησαν για ώρες την Κυριακή και τη μάχη που έδωσαν -κυριολεκτικά- για επιβίωση.

Στην παρούσα φάση, η αποκατάσταση των βασικών δομών -ηλεκρικό, νερό- σε όσες περιοχές δεν έχουν, ο εντοπισμός της αγνοούμενης γυναίκας και ο απεγκλωβισμός όσων ακόμα βρίσκονται αποκομμένοι, αποτελούν τις βασικές προτεραιότητες των αρμοδίων, οι οποίοι, στην ουσία, δίνουν μάχη με τον χρόνο.
Η Πυροσβεστική Υπηρεσία δέχτηκε 2.450 κλήσεις για παροχή βοήθειας και αντλήσεις υδάτων, κυρίως στο νότιο Ιόνιο, στη Δυτική Ελλάδα, στη Στερεά Ελλάδα, στην Πελοπόννησο και στη Θεσσαλία, με τη μερίδα του λέοντος να ανήκει στην περιφέρεια της κεντρικής Ελλάδας.

Αρκετές επιχειρήσεις συνεχίζονται, καθώς οι περιοχές που διεξάγονται θυμίζουν βομβαρδισμένο τοπίο. Συνολικά έχουν πραγματοποιηθεί συνολικά 942 απεγκλωβισμοί – διασώσεις.

Την ίδια ώρα, σύμφωνα και με νεώτερη ενημέρωση από τον ΔΕΔΔΗΕ, η εικόνα ως προς την πορεία των εργασιών για την αποκατάσταση των βλαβών στο δίκτυο ηλεκτροδότησης έχει ως εξής:

Στην Κεφαλονιά συνεχίζονται οι εργασίες για την επανηλεκτροδότηση στην Αγία Ευθυμία, Άσσος, Κομιτάτα και Φισκάρδο, καθώς στα περισσότερα σημεία τα συνεργεία αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα πρόσβασης που σε συνδυασμό με τον μεγάλο αριθμό δέντρων που έχει πέσει πάνω στο Δίκτυο Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας δυσχεραίνει σημαντικά το έργο τους.

Στη Ζάκυνθο έχουν ηλεκτροδοτηθεί και οι περιοχές Μαριές, Εξωχώρα, Καμπί, και Αγ. Νικόλαος με αποτέλεσμα οι εργασίες σε ολόκληρο το Δίκτυο Μέσης Τάσης να έχουν ολοκληρωθεί και τα συνεργεία να συνεχίζουν την αποκατάσταση μεμονωμένων διάσπαρτων βλαβών σε διάφορα σημεία του νησιού.

Στην Ιθάκη με την επανηλεκτροδότηση όλων των περιοχών του βόρειου τμήματος του νησιού τις επόμενες ώρες, θα ολοκληρωθούν οι εργασίες για την αποκατάσταση των ζημιών στο νησί.

Στην Καρδίτσα, όπου οι εργασίες συντονίζονται από τον Γενικό Διευθυντή Ανάπτυξης και Διαχείρισης Δικτύου Η. Μενεγάτο,το πρόβλημα της άντλησης των υδάτων παραμένει σοβαρό και τα ενισχυμένα συνεργεία του ΔΕΔΔΗΕ συνεχίζουν τον αγώνα για την ηλεκτροδότηση όλων των υποσταθμών της πόλης, έχοντας φτάσει τους 80 από ένα σύνολο 114, ενώ έχει ολοκληρωθεί και η σύνδεση 4 Ηλεκτροπαραγωγών Ζευγών.

Ένας από τους πιο ισχυρούς μεσογειακούς κυκλώνες από το 1969

Το φαινόμενο του «Ιανού» ήταν ακραίο, κυρίως όσον αφορά στα ύψη βροχής, αναφέρουν οι επιστήμονες του meteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) Κ. Λαγουβάρδος, B. Κοτρώνη και Σ. Ντάφης σε σχετική δημοσίευση τους στην ιστοσελίδα της υπηρεσίας.

Ενδεικτικά, σύμφωνα με το δίκτυο των μετεωρολογικών σταθμών του ΕΑΑ/meteo.gr, στο Περτούλι μετρήθηκαν 317 χιλιοστά βροχής, ενώ στην Καρδίτσα και το Μουζάκι μετρήθηκαν περισσότερα από 200 χιλιοστά σε διάστημα μικρότερο των 24 ωρών. Συγκριτικά, όπως τονίζουν, το μέσο ετήσιο ύψος βροχόπτωσης στην Αθήνα δεν ξεπερνά τα 400 χιλιοστά. Επίσης σημειώνουν τη μεγάλη γεωγραφική έκταση που δέχθηκε μεγάλα ύψη βροχής, με αποτέλεσμα την αυξημένη πιθανότητα πλημμύρας στις περιοχές αυτές.

Ακόμη ένα ακραίο στοιχείο του Ιανού ήταν η μεγάλη διάρκεια ζωής του με τροπικά χαρακτηριστικά και η έντασή του, που τον κατατάσσουν ως έναν από τους πιο ισχυρούς Μεσογειακούς Κυκλώνες που έχουν καταγραφεί από το 1969, από την αρχή δηλαδή των δορυφορικών παρατηρήσεων.

Ο μεσογειακός κυκλώνας (medicane) είναι ένα βαθύ βαρομετρικό χαμηλό, το οποίο αντλεί την ενέργειά του μέσω της μεταφοράς θερμότητας από τα θερμά νερά της Μεσογείου και της έκλυσης θερμότητας κατά τη διάρκεια καταιγίδων κοντά στο κέντρο του. Μπορεί να εμφανιστεί ένα ανέφελο «μάτι» στο κέντρο του, παρόμοιο με τους τυφώνες, ενώ τα χαρακτηριστικά του είναι υβριδικά, παρουσιάζοντας ομοιότητες με τους τροπικούς και τους εξωτροπικούς κυκλώνες.

Σύμφωνα με τους ερευνητές του ΕΑΑ-meteo, στη Μεσόγειο τέτοιου είδους βαρομετρικά συστήματα εμφανίζονται κατά μέσο όρο ενάμισι φορές ανά έτος, δηλαδή ένας έως δύο Μεσογειακοί Κυκλώνες μέσα σε ένα έτος, ενώ άλλα έτη μπορεί να μην δημιουργηθούν. Στην περιοχή της Ελλάδας, από το 1982 έχουν καταγραφεί έξι Μεσογειακοί Κυκλώνες, εκ των οποίων οι τέσσερις στο διάστημα 2016 – 2020. Αν και δεν πρόκειται για πρωτόγνωρο καιρικό φαινόμενο στην περιοχή μας, ανησυχία προκαλεί η αυξητική τάση της εμφάνισής τους κατά την τελευταία δεκαετία, καθώς και η αύξηση της έντασής τους.

Οι καταρρακτώδεις βροχές στη Θεσσαλία και Ανατ. Στερεά συνδέονταν άμεσα με τον Ιανό, κατά το meteo. Ο Ιανός λειτούργησε σαν μια αντλία εξαγωγής υδρατμών από τα θερμά νερά της Μεσογείου, μεταφέροντας ακραίες ποσότητες υδρατμών ψηλά στην ατμόσφαιρα. Επήλθε έτσι κορεσμός της ατμόσφαιρας σε υδρατμούς και ως αποτέλεσμα εκδηλώθηκαν ραγδαίες βροχοπτώσεις. Επιπροσθέτως, ο Ιανός, σε συνδυασμό με τις υψηλότερες ατμοσφαιρικές πιέσεις γύρω του στην Αν. Μεσόγειο, αύξησε σημαντικά την ταχύτητα των ανέμων, ακόμη και μακριά από το κέντρο του.

Επιπροσθέτως, οι συγκλίσεις των αερίων μαζών που κινήθηκαν με μεγάλη ταχύτητα πάνω στο ορεινό ανάγλυφο της κεντρικής ηπειρωτικής χώρας, δημιούργησαν τις συνθήκες για το σχηματισμό των βροχοφόρων νεφών και της παραμονής τους στις περιοχές αυτές για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τέλος, η παρατεταμένη διάρκεια των ισχυρών βροχοπτώσεων σε Θεσσαλία και Στερεά Ελλάδα οφείλονται άμεσα στην αργή κίνηση του Ιανού την Παρασκευή και το Σάββατο.

Tο φαινόμενο ήταν προβλέψιμο σε μεγάλο βαθμό, αναφέρει το meteo, σύμφωνα με το οποίο «η μοναδική αστοχία της πρόγνωσης αφορούσε τις βροχοπτώσεις της Αθήνας το μεσημέρι/απόγευμα της Παρασκευής 18/9, οι οποίες καθυστέρησαν κατά ένα 12ωρο».

Για την καλύτερη παρακολούθηση των έντονων καιρικών φαινομένων όπως ο Ιανός, οι ερευνητές επισημαίνουν πως υπάρχει τεχνογνωσία σε εθνικό επίπεδο, αλλά απαιτείται επένδυση σε μετρητικές υποδομές και ολοκλήρωσή τους σε συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης. Επίσης αναφέρουν την «έλλειψη ενός εθνικού δικτύου μετεωρολογικών ραντάρ για την λεπτομερή παρακολούθηση των καιρικών φαινομένων, κάτι που θα βελτιώσει τον χρόνο αντίδρασης και προειδοποίησης για ακραία φαινόμενα. Επίσης θα πρέπει να καλυφθούν αρκετές ακόμη περιοχές της χώρας μας με μετεωρολογικούς σταθμούς».

protothema.gr/ΑΠΕ-ΜΠΕ