Το ποδόσφαιρο στην Κροατία και τη Σερβία επέστρεψε, μαζί και η ρητορική μίσους από τους εθνικιστές οπαδούς! Το Gazzetta Weekend γράφει για… αιώνιες κόντρες!
Λίγο μετά την επανέναρξη των αγώνων στην Κροατία ήρθε ένα συμβάν να αναδείξει την άσχημη πλευρά του ποδοσφαίρου, που επίσης επιβίωσε από την πανδημία του κορονοϊού. Μία ντροπιαστική φωτογραφία που κυκλοφόρησε στο ίντερνετ δείχνοντας οπαδούς της Ντιναμό Ζάγκρεμπ να έχουν συγκεντρωθεί στην κροατική πρωτεύουσα με καπνογόνα και ένα πανό που έγραφε: “Θα γ…με γυναίκες και παιδιά από την Σερβία”. Στο πανό υπήρχε και το σύμβολο του κινήματος Ustasa. Πρόκειται για φασιστικό κίνημα, που στοχεύει σε Σέρβους, Εβραίους και Ρομά και είχε εγκληματική δράση από τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά στην Κροατία. Η αστυνομία του Ζάγκρεμπ ενημέρωσε πως ερευνά έξι υπόπτους για κινήσεις απειλών, βίας και μίσους.
Στην Κροατία οι σκληροπυρηνικές ομάδες στο ποδόσφαιρο άρχισαν ξανά μετά τον πόλεμο στις αρχές του 1990 και είχαν εθνικό χαρακτήρα και απίστευτο μίσος κατά των Σέρβων, αλλά και μεγάλη συμπάθεια στο κίνημα της Ustasa. Το Εθνικό Συμβούλιο των Σέρβων που εκπροσωπεί και την μειονότητα στην Κροατία τονίζει ότι υπήρξαν τουλάχιστον 16 περιπτώσεις συνθημάτων μίσους κατά των Σέρβων, αλλά και ενέργειες στο πλαίσιο αθλητικών γεγονότων το 2019. Το 2018 ήταν 12 και το 2017 14. “Σκοτώστε τους Σέρβους”. Τόσο ανατριχιαστικό και τρομερό. Και όμως ακουγόταν στα γήπεδα σε μεγάλο βαθμό.
Τα συνθήματα μίσους στα Βαλκάνια
Τα συνθήματα μίσους έχουν βαθιές πολιτικές ρίζες στα Βαλκάνια. Όπως και η έξαρση του εθνικισμού στα τελευταία χρόνια ύπαρξης της ενωμένης Γιουγκοσλαβίας. Ακόμα και τότε τα γήπεδα ήταν πεδία αντιπαράθεσης λαών, ιδεών αλλά και ακόμα και πολιτικών που ήθελαν να περνάνε τα μηνύματά τους. Πολιτικοί χρησιμοποίησαν εθνικιστικά γκρουπ ή σκληροπυρηνικές ομάδες για τους σκοπούς τους.
Ορισμένοι επιμένουν πως η απόσχιση της Γιουγκοσλαβίας ήταν ένας βασικός λόγος της οπαδικής αντιπαράθεσης μεταξύ οπαδών και παικτών της Ντιναμό Ζάγκρεμπ και του Ερυθρού Αστέρα. Με γεγονότα που έφτασαν στα άκρα στην κροατική πρωτεύουσα στις αρχές του 1990.
Ο Γιουράι Βρντόλιακ, συντάκτης ποδοσφαίρου στο Telesport είπε στο BIRN πως “δυστυχώς αυτά τα γεγονότα είναι κοινά και συχνά στο ποδόσφαιρο. Τα υποδεικνύουν ώστε να γίνονται συγκεκριμένες ομάδες”. Ο ίδιος στάθηκε και στην πολιτική επιρροή τέτοιων ενεργειών ή το πως μπορεί να αντιγράφουν πολιτικά πρότυπα και κινήσεις. Η Ustasa ως κίνημα δυστυχώς εξαπλώθηκε στην κροατική πρωτεύουσα. Έφτασε στο να επηρεάζει ακόμα και κόμματα, αλλά κι επιφανείς πολιτικούς. «Σε αρκετές περιπτώσεις απλά οι οπαδοί περνάνε συγκεκριμένα πολιτικά μηνύματα που έρχονται από την κορυφή της πολιτικής πυραμίδας».
Το Ζάγκρεμπ έχει δυστυχώς γκράφιτι που αναφέρονται στους Ναζί με σχετικά σύμβολα ενώ τα βρίσκεις και κοντά στο γήπεδο της Ντιναμό. Υπάρχουν Κροάτες οπαδοί που υμνούν τον αποκαλούμενο ‘χασάπη του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου’.
Ο Βρντόλιακ τονίζει πως υπάρχει το παράδειγμα των οπαδών της Χαϊντουκ Σπλιτ που υμνούν την Ustasa. Σε παιχνίδι τον περασμένο Φλεβάρη με τη Γκόριτσα μέλη των οργανωμένων οπαδών της Χαϊντουκ με το όνομα «Torcida» σήκωσαν πανό με σκλόγκαν ““Maks’ Butchers”.
Ήταν αναφορά στους μαχητές της Ustasa που έκαναν εγκλήματα και φόνους των Σέρβων κάτω από τις οδηγίες του Ο Βιέκοσλαβ «Mαξ» Λούμπουριτς που πήρε το προσωνύμιο ‘Ο Χασάπης’. Ο Λούμπουριτς ήταν επικεφαλής του κινήματος την περίοδο του στρατoπέδου συγκέντρωσης στο Γιασένοβατς στο Β’ Παγκόσμιο.
Υπάρχει και το τραγούδι του Κροάτη εθνικιστή και ροκ αστέρα Μάρκο Πέρκοβιτς με προσωνύμιο Τόμπσον. Τραγουδάει για στρατόπεδα συγκέντρωσης στο Γιασένοβατς και στο Γκραντίσκα Στάρα. Η Χαϊντουκ καταδίκασε το περιστατικό, όμως η κροατική Ομοσπονδία έκλεισε μέρος των κερκίδων του σταδίου της κι επέβαλλε ένα πρόστιμο σχεδόν 8.000 ευρώ. Δυστυχώς το κροατικό ποδόσφαιρο έχει μακρά ιστορία με περιστατικά σχετικά με κινήματα υπέρ των Ναζί.
“Za dom spremni
Κροάτες οπαδοί τραγουδούν το “Za dom spremni” (“Έτοιμοι για την πατρίδα”). Το έκαναν σε ματς της Εθνικής με το Ισραήλ τον Μάρτιο του 2016. Το συμβάν αυτό ώθησε τον Εφραίμ Ζούροφ, επικεφαλής του κινήματος διώξεων προς τους Ναζί να κατακρίνει τις πρακτικές της κροατικής Κυβέρνησης. Ανέφερε πως δεν επιτρέπεται αυτή η Κυβέρνηση να μην έχει σταματήσει τα φασιστικά τραγούδια στα γήπεδα και ανέχεται τέτοια συμπεριφορά υπέρ των Ναζί και κατά των Εβραίων.
Στο Μαξιμίρ οπαδοί της Ντιναμό Ζάγκρεμπ τραγουδούν το σύνθημα της Ustasa σε ματς της Εθνικής με τη Νορβηγία τον Μάρτιο του 2015. Η UEFA τιμώρησε την Κροατία και έπαιξε όλα τα επόμενα ανταγωνιστικά ματς της χωρίς κόσμο και ενώ της επιβλήθηκε πρόστιμο 50.000 ευρώ.
Ο Κροάτης παίκτης Γιόσιπ Σίμουνιτς ενθάρρυνε τους οπαδούς σε τέτοιες συμπεριφορές. Φώναξε το επίμαχο σλόγκαν στο τέλος του ματς με την Ισλανδία τον Νοέμβριο του 2013. Ο Σίμουνιτς κατηγορήθηκε για ρατσιστική συμπεριφορά και τιμωρήθηκε με 3.2000 ευρώ πρόστιμο και ενώ το πειθαρχικό όργανο της FIFA κίνησε διαδικασίες σε βάρος του και άνοιξε φάκελο για την υπόθεση. Η Κροατία έχει στη νομοθεσία της έναν νόμο που αναφέρεται ως ο Νόμος αποτροπής βίας και κακής συμπεριφοράς σε αθλητικά γεγονότα. Σύμφωνα με αυτόν, όποιος βγάζει πανό, σημαία ή ενθαρρύνει ή τραγουδάει συνθήματα ή τραγούδια που συνδέονται με ρατσιστικά, εθνικιστικά κινήματα ή κινήματα που ωθούν στη βία θα τιμωρείται με πρόστιμο από 260 έως 1.900 ευρώ ή σε φυλάκιση έως 30 ημερών.
Ο Νόμος αναφέρει πως πρόστιμο από 660 έως 3.300 ευρώ ή φυλάκιση από 30 έως 60 ημέρες θα επιβάλλεται και σε άτομο ή άτομα που τραγουδούν τραγούδια ή συνθήματα που εμπεριέχουν μίσος, ρατσισμό, βία ή εθνικές αντιπαραθέσεις. Το δίκτυο BIRN ρώτησε το αρμόδιο Υπουργείο τι παραβάσεις υπάρχουν και τι ποινές έχουν επιβληθεί αλλά δεν πήρε καμία απάντηση.
Οι Σέρβοι υμνούν τον Μλάντιτς
Αυτό δεν σημαίνει πως και οι Σέρβοι δεν έχουν αντίστοιχες ομάδες. Στη Σερβία οι στόχοι είναι περισσότερο οι Αλβανοί και οι Μουσουλμάνοι. Υπάρχουν σκληροπυρηνικές ομάδες στη Σερβία που προωθούν τον εθνικισμό και κάνουν προπαγάνδα εδώ και δεκαετίες. Ο Σέρβος ανθρωπολόγος Ιβάν Τζόρτζεβις εξηγεί πως “υπάρχουν παντού χούλιγκανς. Εκτός από την Κροατία δεν έχω δει πουθενά αλλού οπαδούς να έχουν τέτοια πολιτική επιρροή σε άλλη χώρα όπως συμβαίνει στην Σερβία”. Ο Τζόρτζεβιτς έχει γράψει και σχετικό βιβλίο και περιγράφει τους Σέρβους οπαδούς ως “μία ομάδα που ασκεί πίεση και μία παραστρατιωτική οργάνωση που κάνει ότι της ζητείται από πολιτικούς”.
Ορισμένοι οπαδοί είχαν στρατολογηθεί στον πόλεμο του 1990 με τον παραστρατιωτικό ηγέτη, Ζέλικο Αρκάν Ραζνάτοβιτς. Τον άνθρωπο που καθοδηγούσε τους οπαδούς του Ερυθρού Αστέρα έως ένα σημείο και ήταν παρών στα σοβαρά περιστατικά βίας με οπαδούς του Αστέρα και της Ντιναμό Ζάγκρεμπ το 1990. Οι χούλιγκανς έπαιξαν κομβικό ρόλο στα γεγονότα του 2000 και σε σχέση με τον Μιλόσεβιτς. Εκεί που στράφηκαν εναντίον του και υποστήριξαν το δημοκρατικό κόμμα. Στα ματς πριν γίνει η μεγάλη ‘έκρηξη’ και επανάσταση το τραγούδι ή το σλόγκαν που ακουγόταν ήταν ‘Σώσε τη Σερβία, αυτοκτόνα,Σλόμπονταν»
Στην συνέχεια έδειξαν την δύναμή τους με τον έλεγχο συγκεκριμένων δρόμων, σε ‘οδομαχίες’ με την αστυνομία αλλά και σε ‘αναμετρήσεις’ με ακτιβιστές ανθρώπινων δικαιωμάτων και ανθρώπων που ήθελαν να διαδηλώσουν υπέρ των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων. Αντέδρασαν έντονα και στην διακήρυξη για ανεξαρτητοποίηση από το Κόσοβο.
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα «balkaninsight», από το 2012 που ανέβηκε το σέρβικο προοδευτικό κόμμα στην εξουσία οι ειδικοί σημειώνουν πως οι χούλιγκανς και συγκεκριμένα γκρουπς ατόμων έχουν εργασιακή σχέση με την Κυβέρνηση. Για να είναι ήσυχοι οι δρόμοι και να επιτρέπουν παραλέσεις όπως το Pride κάνουν ότι δουλειές θέλουν ανενόχλητοι. Το 2017 μία έκθεση ανέδειξε πως υπάρχει ισχυρός δεσμός μεταξύ βίαιων οπαδικών ομάδων και οργανώσεων που έχουν δεσμούς με εθνικιστές πολιτικούς και το οργανωμένο έγκλημα.
Η Σερβία απέκτησε μία εθνική στρατηγική αντιμετώπισης της βίας στα αθλητικά γεγονότα το 2013. Μάλιστα το αρμόδιο επιτελείο εξέδωσε και σχετική έρευνα με τίτλο ‘Βία και αθλητισμός, τότε και τώρα’. Αυτό έγινε τον περασμένο Δεκέμβριο για να δείξει την επίδραση αυτής της στρατηγικής.
Η αναφορά αυτή σημειώνει πως η στρατηγική δεν είχε στόχο στον ρατσισμό και τις εθνικιστικές ομάδες. Ωστόσο τόνιζε πως συχνά ομάδες τιμωρούνται για τέτοια περιστατικά από τα διεθνή ποδοσφαιρικά όργανα.
Παράλληλα υπογραμμίζει πως δεν υπάρχει αντίδραση και δράση σε τέτοια φαινόμενα διότι υπάρχει ανοχή από Σέρβους αξιωματούχους και πολιτικούς. Που δείχνουν συμπάθεια ακόμα και σε ανθρώπους που έχουν κάνει εγκλήματα πολέμου.
Από το 2015 η ευρωπαϊκή Ομοσπονδία έχει επιβάλλει στην Εθνική Σερβία και στα δύο μεγάλα σωματεία της χώρας, τον Ερ. Αστέρα και την Παρτιζάν πρόστιμα πάνω από 715.000 ευρώ για ρατσιστικές συμπεριφορές, προσβλητικά τραγούδια, εισβολή στον αγωνιστικό χώρο και χρήση φωτοβολίδων και καπνογόνων.
Το συμβάν που πήρε πιο μεγάλη έκταση βέβαια ήταν το ματς με τη Σερβία και την Αλβανία για τα προκριματικά του Ευρωπαϊκού πρωταθλήματος. Ένα ματς στο Βελιγράδι τον Οκτώβριο του 2014, που δεν τελείωσε ποτέ μετά την ένταση που υπήρξε με παίκτες και οπαδούς αλλά και ένα drone με μία σημαία με την ‘Μεγάλη Αλβανία’ να πετάει πάνω από το γήπεδο. Πριν από αυτό το συμβάν χιλιάδες Σέρβοι οπαδοί ξεχύθηκαν στους δρόμους φωνάζοντας ‘Σκοτώστε, σκοτώστε, σκοτώστε τους Αλβανούς’. Οι δύο Εθνικές τιμωρήθηκαν με 100.000 και από τη Σερβία αφαιρέθηκαν 3 βαθμοί.
Δεν είναι ψέμα, οι σκληροπυρηνικοί Σέρβοι οπαδοί συχνά επαίνεσαν τον Ράτκο Μλάντιτς, τον πρώην Σερβοβόσνιο αρχηγό του Στρατού, ο οποίος επί του παρόντος κάνει έφεση κατά της καταδίκης του για γενοκτονία και άλλα εγκλήματα.
Τον Μάρτιο του 2017, οι οπαδοί του Αστέρα και της Παρτιζάν ευχήθηκαν δημόσια στον Μλάντιτς για τα γενέθλιά του. Οι «ερυθρόλευκοι» τραγούδησαν το όνομα του και ανάρτησαν πανό με ευχές «Χρόνια πολλά», ενώ ένα πανό που εμφανίστηκε από τους οπαδούς της Παρτιζάν τόνιζε: «Τα χρόνια σου έδωσαν στη Σερβία τα πάντα, χαρούμενα γενέθλια στρατηγέ». Κατά τη διάρκεια του Παγκόσμιου Κυπέλλου τον Ιούνιο του 2018, όταν η Σερβία έπαιζε την Ελβετία, μια ομάδα οπαδών εμφανίστηκε στο γήπεδο φορώντας μπλουζάκια με ένα πορτρέτο του Μλάντιτς και φώναζε «Σκοτώστε τους Αλβανούς», εξοργισμένοι με τους Τζάκα, Σακίρι και τα Αλβανικά σύμβολα. Σέρβοι οπαδοί έχουν φτάσει ακόμη και να επισκεφθούν τον Μλάντιτς στις φυλακές, ενώ οπαδοί της Παρτιζάν βρέθηκαν στη δίκη του για να τον στηρίξουν.
Οι Σέρβοι Μουσουλμάνοι έχουν επίσης καταλάβει την οργή των εθνικιστών οπαδών. Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας ανέφερε ότι όταν εκατοντάδες οπαδοί του Αστέρα που ταξίδεψαν στο Νόβι Παζάρ στη νότια Σερβία, μια πόλη που κατοικούνταν κυρίως από Βόσνιους και φώναζαν συνθήματα για «νέα Σρεμπρένιτσα».
Πηγή: balkaninsight
